بررسی ترکیب پذیری و عمل ژن ها در گندم نان در شرایط تنش خشکی با استفاده از تجزیه دی آلل

برای مطالعه اثر ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و نحوة عمل ژنها در شرایط تنش خشکی در 6 لاین و دو رقم گندم نان از لحاظ صفات ارتفاع بوته، زمان خوشه دهی، طول ریشک، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن 500 دانه و عملکرد دانه ازیک طرح دی آلل کراس 8*8 یک طرفه استفاده گردید. در پائیز سال 1379 بذر 28 دو رگ f1 به همراه 8 والد آنها (جمعاً 36 ژنوتیپ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران کشت گردید. نتایج تجزیه دی آلل بر اساس روش 2 مدل b گریفینگ نشان داد که اثر ترکیب پذیری عمومی (gca) برای کلیه صفات و ترکیب پذیری خصوصی (sca) به استثناء صفت طول سنبله برای بقیه صفات در سطح آماری 1% معنی دار است. نسبت میانگین مربعات gca بر sca در مورد کلیه صفات به غیر از صفت ارتفاع بوته معنی دار بود، نتیجه این که برای عملکرد دانه و سایر اجزای عملکرد بیشترین سهم واریانس ژنتیکی به واریانس افزایشی اختصاص دارد. بالا بودن سهم قابل توجه واریانس ژنتیکی افزایشی در صفات مذکور بیانگر بالا بودن میزان وراثت پذیری در این صفات بوده و زمینة انتخاب پاسخ دار برای این صفات را فراهم می سازد.